Trong xã hội hiện đại ngày nay, việc sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp là một trong những phương án an toàn và hiệu quả để ngăn ngừa việc mang thai ngoài ý muốn sau khi có quan hệ tình dục không bảo vệ hoặc khi biện pháp tránh thai thông thường thất bại. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về các loại thuốc tránh thai khẩn cấp, công dụng, cách sử dụng cũng như các lưu ý quan trọng để đảm bảo sức khỏe của bạn.
1. Thuốc tránh thai khẩn cấp là gì?
Thuốc tránh thai khẩn cấp (hay còn gọi là thuốc tránh thai "ngày hôm sau") là một loại thuốc có tác dụng ngăn ngừa việc mang thai sau khi quan hệ tình dục không bảo vệ hoặc sau khi có sự cố như rách bao cao su. Thuốc này không phải là biện pháp tránh thai thường xuyên mà chỉ nên được sử dụng trong trường hợp khẩn cấp.
Thuốc tránh thai khẩn cấp hoạt động chủ yếu bằng cách ngăn chặn hoặc trì hoãn quá trình rụng trứng, làm dày chất nhầy cổ tử cung để ngăn cản tinh trùng xâm nhập vào tử cung, hoặc thay đổi niêm mạc tử cung để không cho trứng đã thụ tinh làm tổ.
2. Các loại thuốc tránh thai khẩn cấp phổ biến
Hiện nay, trên thị trường có nhiều loại thuốc tránh thai khẩn cấp khác nhau. Tuy nhiên, phổ biến nhất là các loại thuốc chứa hormone Levonorgestrel và Ulipristal Acetate.
a. Thuốc chứa Levonorgestrel
Levonorgestrel là loại thuốc tránh thai khẩn cấp phổ biến và được sử dụng rộng rãi. Thuốc này thường được sử dụng càng sớm càng tốt, tốt nhất là trong vòng 72 giờ sau khi quan hệ tình dục không bảo vệ. Tuy nhiên, hiệu quả của thuốc sẽ giảm dần theo thời gian, vì vậy nếu sử dụng càng sớm, khả năng tránh thai sẽ càng cao.
Một trong những sản phẩm nổi bật chứa Levonorgestrel là Plan B. Thuốc này có thể mua tại các hiệu thuốc mà không cần kê đơn.
b. Thuốc chứa Ulipristal Acetate
Ulipristal Acetate (thuốc EllaOne) là loại thuốc tránh thai khẩn cấp có hiệu quả cao hơn và có thể được sử dụng trong vòng 120 giờ (5 ngày) sau quan hệ tình dục không bảo vệ. Đây là một lựa chọn tốt cho những người không thể sử dụng Levonorgestrel hoặc nếu đã quá muộn để dùng thuốc Levonorgestrel.
Thuốc này yêu cầu kê đơn và có thể có tác dụng phụ nhẹ như đau đầu, buồn nôn hoặc mệt mỏi, nhưng thường sẽ hết sau một vài giờ.
c. Thuốc chứa Mifepristone
Mifepristone cũng được sử dụng trong một số trường hợp tránh thai khẩn cấp. Mặc dù ít phổ biến hơn Levonorgestrel và Ulipristal, thuốc này có thể được sử dụng để ngừng sự phát triển của trứng sau khi thụ tinh, làm giảm khả năng mang thai.
3. Cách sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp
Để đạt được hiệu quả cao nhất, thuốc tránh thai khẩn cấp nên được sử dụng càng sớm càng tốt. Cụ thể:
- Levonorgestrel: Uống một viên trong vòng 72 giờ kể từ khi quan hệ tình dục không bảo vệ. Nếu sử dụng trong vòng 12 giờ, hiệu quả tránh thai có thể lên đến 95%. Sau 72 giờ, hiệu quả giảm dần.
- Ulipristal Acetate: Uống một viên trong vòng 120 giờ kể từ khi quan hệ tình dục không bảo vệ. Ulipristal Acetate có thể hiệu quả hơn Levonorgestrel khi sử dụng muộn hơn.
Ngoài ra, cần lưu ý rằng thuốc tránh thai khẩn cấp không phải là biện pháp ngừa thai thường xuyên và không bảo vệ bạn khỏi các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
4. Lưu ý khi sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp
- Sử dụng đúng cách: Để đảm bảo hiệu quả, bạn cần sử dụng thuốc theo đúng hướng dẫn của nhà sản xuất hoặc theo chỉ định của bác sĩ.
- Không lạm dụng: Thuốc tránh thai khẩn cấp chỉ nên sử dụng trong các tình huống khẩn cấp, không nên dùng thường xuyên như một phương pháp tránh thai chính.
- Khám bác sĩ nếu cần: Nếu bạn gặp phải bất kỳ tác dụng phụ nào hoặc có bất kỳ thắc mắc nào về việc sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
- Hiệu quả giảm khi sử dụng nhiều lần: Nếu bạn đã sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp nhiều lần trong một khoảng thời gian ngắn, hiệu quả của thuốc có thể giảm và bạn nên tìm các biện pháp tránh thai dài hạn hơn.
5. Tác dụng phụ của thuốc tránh thai khẩn cấp
Như bất kỳ loại thuốc nào, thuốc tránh thai khẩn cấp cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ. Các tác dụng phụ thường gặp có thể bao gồm buồn nôn, nôn, đau đầu, chóng mặt, đau bụng và thay đổi chu kỳ kinh nguyệt. Nếu các triệu chứng kéo dài hoặc nghiêm trọng, bạn nên tìm sự tư vấn từ bác sĩ.
6. Kết luận
Thuốc tránh thai khẩn cấp là một giải pháp hữu ích trong những tình huống không mong muốn như quan hệ tình dục không bảo vệ hoặc rủi ro về biện pháp tránh thai thông thường. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc này cần phải cẩn thận và chỉ nên sử dụng khi cần thiết. Để bảo vệ sức khỏe sinh sản lâu dài và hiệu quả, việc sử dụng các biện pháp tránh thai định kỳ và tham khảo ý kiến bác sĩ là rất quan trọng.
